Kişiye Özel Kariyer

"KARİYER VARILAN BİR HEDEF DEĞİL, YOLCULUĞUN TA KENDİSİDİR."

Geleceğin dünyasında ayakta kalabilmek ve rekabet edebilmek, geliştirilebilen bir yetenektir. Kişiye özel kariyer yani KÖK bu bakış açısıyla geliştirilmiş bir sistemdir. Sadece kurumsal hayatta kariyer yapan bireyden, hayatını anlamlandırmak için yapılan bir dönüşüm yolculuğudur.

Kariyer planlaması konusunda özellikle ülkemizde yapılması gereken çok şey vardır. Ülkemizin 1kg ihraç ürünü 1.4$ iken Almanya'nın 4.1$ dır. Yani 1 Alman 3 Türke bedelken boşa geçireceğimiz bir günümüz bile olmamalıdır.

Değişen dünya, değişen insan, değişen kariyer

Akıllı makinelerden dolayı akıllı insanlara ihtiyacın giderek azaldığı bir dünyaya doğru gidiyoruz. Bu dünyaya VUCA dünyası adı veriliyor. Değişkenlik (Volatility), Belirsizlik (Uncertainty), Karmaşıklık (Complexity), Muğlaklık (Ambiguity). Bu dünyada yaşayabilmek için de çeviklik, esneklik ve adaptasyon yeteneğinimizin kuvvetli olması gerekiyor.

Yapılan araştırmalar bugün ve yakın gelecekte ortalama 40-50 yıl çalışacağımızı, 12-15 iş yeri ve 5-6 meslek değiştireceğimizi söylüyor. Hızla değişen böylesi bir dünyada kişinin iş hayatındaki rolüyle beraber kariyer kavramı da değişiyor. Kariyer, İtalyanca carro:araba ve Fransızca carriere:güzel yol gibi kelimelerden esinlenerek oluşmuştur. İş hayatındaki karşılığı da ilk aklımıza gelen basamaklar halinde tırmanılan bir zirve değil, tam tersi, içindeyken mutluluk duyduğumuz ve her anı keyif veren bir yolculuktur. Muhakkak ki bu yol düz bir yol değildir, inişli çıkışlı, engebelerle dolu bir yoldur ancak unutmayalım ki bu yolculuğu keyifli hale getirmek bizim elimizde.

Değişen dünyanın ihtiyaçlarına KÖK'ten çözüm

Bir yolculuğa çıkmadan önce nereye gideceğimizi belirleriz. Nereye gideceğimizi bilmiyorsak araştırırız. Sonra bizi oraya götürecek araçları belirleriz. Sonra çantamızı hazırlarız. Yolculuk sırasında ihtiyaç duyacağımız eşyaları yanımızda bulundururuz. Artık yola çıkmaya hazırızdır. Kariyer yolculuğu da buna benzer. Alan belirleme, hedef koyma, araç seçme, zaman planı yapma, araştırma, bunların hepsine birlikte kariyer konumlandırma denir.

Düz, dalgasız bir gölde yapılan bir kürek yarışından ziyade bugünün dünyası hırçın akan bir nehirde rafting yapmaya benziyor. Koşullar sürekli değişirken hayatta kalabilmek için çevik olmamız şart.

Bizi sevenler, ailemiz, arkadaşlarımız, mutlaka bu yolculukta destek olacak ve akıl vereceklerdir. Hepsini dinlemeliyiz ama son karar bizim. Bu yolculukta yanımızda iyi bir yol arkadaşının olması bizi varacağımız hedefe daha kısa sürede ulaştırır. KÖK modeli bu yolculukta duyacağımız ihtiyaçlara iyi cevaplar veren, her daim yanımızda bize kılavuzluk eden bir arkadaştır.

1. İstasyon : Kariyer checkup

Bu checkup'ın amacı kişinin kendini tanıması ve kendisini anlamasıdır. Güçlü yönlerini belirlemek ve ilgi duyduğu alanı belirleyerek bu yönde gelişim sağlamasına kendisini teşvik etmesidir. Biz ilköğretimden beri hem zayıf yönlerimize odaklandırılmış ve zayıf yönlerimizi güçlendirmek için yönlendirilmişizdir. Kültürümüz ne yazık ki bizi bu yönde yönlendirmiştir. Bu yaşam boyunca yaptığımız en büyük yanlışlardan birisidir. Oysa güçlü yönlerimiz bizi biz yapan değerlerimizdir. Ve asıl üzerinde durulması gereken yönler bunlardır. Eğer güçlü yönlerimizi daha da geliştirmeye çalışırsak işte o zaman yıldız olur ve zirveye çıkarız.

Güçlü yönleri belirledikten sonra sırada alan seçimi yer alıyor. Alan seçimi mesleğin üzerinde bir kavram olduğu için önemli. Örneğim doktorluk, hemşirelik bir meslektir ancak sağlık bir alandır ve bu alanda seçeceğin meslek senin güçlü yönlerine göre seçilmelidir. Seçeceğin alanı da sana en en çok para kazandıracak şekilde değil sana en uygun olan hangisiyse o şekilde seçmelisin. Ayrıca dünyada tanımlı 42.000 meslek olduğunu düşünecek olursak işk olarak alan seçmek kesinlikle daha anlamlı olacaktır.

Alan seçiminden sonra biraz daha hedefi küçülterek alanı daraltıyoruz. Örneğin alanda bilişim teknolojileri seçmişsek dar alanda yazılım mı donanım mı seçeceğimizi, hatta yazılımsa web mi mobil mi, mobilse ios mu android mi gibi inebildiğimiz kadar dar alana ineceğiz.

Alan daraltmadan sonra sıra hedef koymakta. Kariyer bir hedef değildir. Kariyer bir yolculuktur. Bu yolculukta ara verdiğimiz duraklar olacaktır. Bu mola yerleri bizim için birer hedeftir. Örneğin CEO olmak bir hedef olamaz. Çünkü kimse hemen CEO olamaz. CEO olmadan önce bir başlangıç noktası vardır. Bu ilk hedeftir. Ayrıca hedef kesinlikle sana özel olmalıdır. Başkalarının senin için seçtiği hedeflere azimle ulaşman çok zordur. Sırf annen baban istiyor diye ya da tanıdık bir abi o işten çok para kazanıyor diye o hedefe kilitlenmek büyük bir yanılgıdır. Bu hayat senin. Ve sen kendi hayatının sahibisin. Direksiyon senin elinde. Kimsenin sen iyi süremiyorsun, biraz yana kay demesine izin vermeyin.

Hedef ile amaç aynı şey değildir. Bu iki kavram genellikle karıştırılır. Hedefe ulaştıktan sonra bu hedefin sizin için bir amacı olmalı. Amaç ulvi bir şeydir. Kişiyi asıl mutlu eden ve başarının sürekli olmasını sağlayan şey amaçtır. Çok para kazanmış olabilirsiniz ama bu çok parayı kullanacağınız ulvi bir amacınız yoksa bir süre sonra o paranın da boş yerlere harcandığını ve nihayetinde bittiğini görürsünüz. Bitince de bir amacınız olmadığı için hedeflerinize sıkı sıkıya sarılmaktan vazgeçersiniz.

Hedefimizi de koyduktan sonra sırada rol model seçmek var. Rol model bizim yolculuğumuzda bize arkadaşlık edecektir kişidir. Bu arkadaşlığını önceden aynı yolda yürüyerek yapmıştır. Ulaşmak istediğimiz hedeflerden önceden geçmiştir. Bunun için kapsamlı bir araştırma yapmak gerekir. Rol model demek futbolcu, zengin iş adamı ya da televizyonda çıkan ünlülerden birini seçmek demek değildir. Kendi alanımızda kariyer yapmış ve bize yaşadıklarıyla ilham verecek birisi demektir. Bu kişileri araştırırken sosyal medyayı aktif bir şekilde kullanabiliriz. Linkedin üzerinden cv lerini inceleyebilir, varsa blog sayfalarını okuyabilir ya da youtube'dan videolarını seyredebiliriz. Sizi farketmesi için bu paylaşımlarının altına yorum yazabilir ya da iletişim adresi varsa direkt olarak email ya da mesaj atabilirsiniz. Kaç yöneticiden bu şekilde kendisine mentorluk yapılması teklifini alır ki? Bu yüzden hiç utanıp sıkılmanın gereği yok. Yeterki kararlı ve istekli olun.

2. İstasyon : Kendini tanı ve güçlü yönlerini keşfet

Bu bölümde ben kimim sorusuna cevap arayacağız. İlk istasyonda hedeflediğimiz rotaya ulaşmak için bu adımda güçlü yönlerimizi ve potansiyelimizi keşfetmeye daha istekli oluruz.

Kendimizi tanıma egzersizleri olarak en sevdiğimiz 10 şeyi (oyun, gezi, ders, etkinlik...), en başarılı olduğumuz 10 şeyi ve en güçlü olduğumuz 10 yönü yazarak başlayabiliriz. 3 dakika sürecek kadar kendimizi anlatma egzersizi yapabiliriz. Ya da arkadaşlarımıza bizi anlatmalarını isteyip, bizim kendimizi anlattığımız cümlelerle ne kadar örtüştüğünü değerlendirebiliriz.

3. İstasyon : Kişisel gelecek tasarımı

Gelecek tasarımı bir hayalle başlar. Kendimizi gelecekte nerede görmek istiyorsak, ne olduğumuzda ya da ne yaptığımızda hayatımız bir anlam kazanıyorsa o yönde ilerlemeliyiz. Bugünün en başarılı girişimciler daha otuzlarına bile gelmeden hayalleri olan ve bu hayallerini gerçekleştirmek için gece gündüz çalışan kişilerdir.

4. İstasyon : Konumlandırma Odaklanma Farklılaşma

Başlangıç noktası, varış noktası ve bu yolculukta kullanacağımız araçlar ile yapacağımız zaman planını kapsar. Örneğin acil bir iş için telefon geldi ve yarın sabah Ankarada olmamız isteniyor. Yolculuk için araç seçeneklerini değerlendirdik ve bizim için uygun olan uçağı seçtik. Uçağın kalkış ve varış süresine göre de zaman planımızı yaptık. Kariyerimizle ilgili yapacağımız konumlandırmalar da bu şekildedir. Biz başlangıç ve varış noktasını bildikten sonra araçlar ve zaman kendiliğinden gelir. O araçlar zaten hep orda durmaktadır. Bizim bugüne kadar o aracı kullanmamış olmamız başkalarının da kullanmadığı ya da o aracın yokluğu anlamına gelmeyecektir.

5. İstasyon : Değer ve kişisel değerleme

Yaptığımız her şeyin daha değerli olması için çalışma aşamasıdır. Bunun için de markalama çok önemlidir. Kişisel kimliğimiz, profilimiz, kişisel tanıtımımız iyi hazırlanmış olmalıdır. Mesleğimiz ne olursa olsun bir kartvizitimiz olması artı değer sağlayabilir. Kendimizi tanıtmak istediğimiz insanlar üzerinde kalıcı bir etki bırakmak için iyi tasarlanmış bir kartvizit ile yaklaşım göstermek karşı tarafta beklediğimiz etkiyi yaratabilir.

6. İstasyon : Kişisel kimlik, Kişisel marka, Kişisel profil

Eğer kurumsal bir markamız yoksa bile ismimiz marka değeri taşımaktadır. Nasıl bir çiçeğe bakmak emek ve zaman gerektirirse kendi markamıza bakmak da aynı şekilde üzerinde emek göstererek gerçekleşir. Sosyal medya etkin kullanmamız, ismimize özel domain adresini alıp bu domain üzerinde kişisel bir web sitesi ya da blog hazırlamamız, profilimizde kullandığımız fotoğraflar, biyografimiz, kişisel unvanımız bu aşamada önem taşımaktadır.

SONUÇ

Kariyer, bir yolculuktur ve bu hikayenin kahramanı da ancak biz olabiliriz. Kim olduğumuz, nerede doğduğumuz, hangi okullarda okuduğumuz ve kaç puanla mezun olduğumuz ikincil şeylerdir. Önemli olan hedeflerimizden korkmadan, hatalarımızdan kaçmadan, hayallerimizden vazgeçmeden bu yolda inançla ilerlemektir.